سرامیک مشتق از کلمه keramos یونانی است که به معنی سفالینه یا شئی پخته شده است. در واقع منشا پیدایش این علم همان سفالینههای ساخته شده توسط انسانهای اولیه هستند. در واقع قبل از کشف و استفاده فلزات، بشر از گلهای رس به علت وفور و فراوانی آنها و همچنین شکلگیری بسیار خوب آنها در در صورت مخلوط شدن با آب و درجه حرارت نسبتاً پایین پخت آنها استفاده میکرد. آلومینوسیلیکاتها که خاکهای رسی خود آنها به حساب میآیند، از عناصر آلومینیوم، سیلیسم و اکسیژن ساخته میشوند که این سه عنصر بر روی هم حدود 85 درصد پوسته جامد کره زمین را تشکیل میدهند. این سه عنصر فراوانترین عناصر پوسته زمین هستند.
صنعت ساخت سفالینهها در 4000 سال قبل از میلاد مسیح پیشرفت زیادی کرده بود. اکنون، سرامیک را به طور کلی به عنوان هنر و علم ساختن و به کار بردن اشیاء جامدی که اجزاء تشکیلدهنده اصلی و عمده آنها مواد غیرآلی و غیرفلزی میباشند، تعریف میکنیم و بررسی ساختمان و خواص اینگونه مواد نیز جزء این علم است.
فرآوردههای سرامیکی :
این فرآوردهها را میتوان به دو گروه عمده تقسیم کرد:
1- سرامیکهای سنتی: اساساً مواد تشکیلدهنده صنایع سیلیکاتی یعنی محصولات رسی، سیمان و شیشههای سیلیکاتی و چینیها هستند.
فرآوردههای شیشهای بزرگترین بخش صنعت سرامیک محسوب میشوند. سایر بخشها به ترتیب اولویت عبارتند از :
محصولات سیمانی داخلی ( مانند سیمانهای هیدورلیکی که در صنایع ساختمانی به مصرف میرسند .)
سفیدآلات، ( Whiteware ): شامل سفالینهها، چینیها و ترکیبات چینی مانند هستند .
لعابهای چینی
محصولات رسی ساختمانی: که بهطور عمده از آجرها و کاشیها تشکیل میشوند .
دیرگدازها
صنعت سازنده مواد ساینده: عمدتاً سایندههای سیلسیم کاربیدی و آلومینائی
2- سرامیکهای نوین: این دسته برای جوابگوئی به نیازهای مخصوص مانند مقاومت حرارتی بیشتر، خواص مکانیکی بهتر و خواص الکتریکی ویژه و مقاومت شیمیایی افزونتر به وجود آوردهاند.
گروهی از انواع این نوع سرامیکها عبارتنداز :
سرامیکهای اکسیدی خالص با ساختمانی یکنواخت: به عنوان اجزاء الکتریکی با دیرگداز بکار میروند . اکسیدهایی مانند آلومینا ( Al 2 O 3 ) ، زیرکونیا ( ZrO 2 ) ، توریا ( ThO 2 ) ، بریلیا ( BeO ) و منیزیا ( MgO ) بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند .
سرامیکهای الکترواپتیکی (الکترونیکی – نوری): مانند نایوبیت لیتیم ( LiNbO 3 ) و تیتانات که اینها محیطی را فراهم میآورند که بوسیله آن علائم الکتریکی به نوری تبدیل میشوند .
سرامیکهای مغناطیسی: این مواد اساس واحدهای حافظه مغناطیسی را در کامپیوترهای بزرگ تشکیل میدهند .
تک بلورها
سرامیکهای نیتریدی: مانند نیترید آلومینیوم، نیترید سیلسیم و نیترید بور که بسیار دیرگداز و استحکام خوبی در درجه حرارتهای بالا دارند .
لعابهای سرامیکی: به عنوان پوشش فلز آلومینیوم تولید میشوند .
مواد مرکب کامپوزیت (فلزی – سرامیکی): هر دو فاز فلزی و سرامیکی در این مواد وجود دارد .
کاربیدهای سرامیکی: به عنوان ساینده مورد استفاده قرار میگیرند .
بوریدهای سرامیکی: از نظر استحکام و مقاومت اکسیده شدن در درجه حرارتهای بالا حائز اهمیت هستند .
سرامیکهای فروالکتریکی: دارای ثابت دیالکتریک بسیار بالائی بوده و بهعنوان اجزاء الکترونیکی در خازنها کاربرد دارد .
شیشه سرامیکها
علم سرامیک :
به طور کلی علم سرامیک را میتوان به دو شاخه سرامیک فیزیکی و سرامیک صنعتی تقسیم کرد .
سرامیک فیزیکی درباره ساختمان مواد سرامیکی و خواص آنها بحث میکند. در این شاخه ساختمان اتم، اتصالات بین اتمها، ساختمانهای بلوری، ساختمان شیشه، معایب ساختمانی، استحالههای فازی، رشد دانهها، تبلور مجدد و مباحثی نظیر آنها مورد بحث قرار میگیرد. علاوه بر این خواص الکتریکی، مغناطیسی، نوری، حرارتی و مکانیکی سرامیکها هم مورد بحث قرار میگیرند .
در سرامیک صنعتی از تکنولوژی ساخت سرامیکها صحبت میشود . اصولاً مراحل ساخت هر جسم سرامیکی به صورت زیر است :
انتخاب مواد اولیه و تغلیظ و تخلیص آن .
آمادهسازی مواد اولیه (خردکردن- دانهبندی- مخلوط کردن )
شکل دادن
خشک کردن
پختن (زینتر کردن)
دیدگاه خود را ثبت کنید
دوست دارید به بحث ملحق شوید؟نظرات خود را با ما در میان بگذارید!